Προσκύνημα στους Αγίους Τόπους

Στάθης Αθανασιάδης (Γεροστάθης)

Το μεγαλύτερο ευτύχημα για κάθε Πόντιο ή Πόντια ήταν το προσκύνη­μα στους  Αγίους Τόπους, να πάνε σον «Αεν Τάφον, σό χατζιλούχ.  

Η επί­σκεψη αυτή εκτός από την ψυχική ικανοποίηση, προσπόριζε και τον τιμητικό τίτλο του Χατζή, γι’ αυτό συνηθισμένη ήταν η ευχή: Χατζής ή Χατζάβα νά ‘ίνεσαι.

Η οικογένεια και οι σχέσεις μεταξύ τους

Οικογένεια στην Σαντά

Στάθης Αθανασιάδης (Γεροστάθης)

Ονόματα των μελών: Κύρτς ή πατέρας, μάνα, πάππος, καλομάνα, λυκοπάππος (πατέρας του παππού), αρκοπάππος (πάππος του παππού), λυκοκαλομάνα (μητέρα της γιαγιάς), αδελφός, αδελφή, ταής (θείος), θεία.

Η γυναίκα ονόμαζε τον άνδρα της εκείνος, οικοκύρτς ιμ’, άρθωπο μ’ τον πεθερό, τους κουνιάδους (αντραέφα) και τους στενούς συγγενείς προσφωνούσε αφέντα, την πεθερά και τις στενές συγγενείς κυρά.

Το μεγαλείο της Σανταίας γυναίκας

Το ψυχικό μεγαλείο της Σανταίας γυναίκας έφτασε στο υψηλό­τερο σημείο το 1915 όταν άρχισε η σφαγή των Αρμενίων. Οι Αρμένιοι κυνηγημένοι από τους Τούρκους κρύφτηκαν στα βουνά της Σαντάς για να γλυτώσουν.

Οι γυναίκες ανασκουμπώθηκαν. Κουβαλούσαν στα βουνά ό,τι μπορούσαν, παρά τις φοβέρες και τις απειλές των Τούρκων και με μεγάλο κίνδυνο της ζωής τους.

Η θέση της νύφης στη Σαντά

Η θέση της νύφης στο σπίτι των πεθερικών ήταν περιθωριακή. Ήταν σαν να έπαιρναν μια υποτακτική. Η νύφη ήταν υποχρεωμένη να κάνει όλες τις δουλείες του σπιτιού. Ξυπνούσε πρωί και κοιμόταν τελευταία.

Ξυπνούσε από τα χαράματα φορούσε το άσπρο το τσεμπέρι της, φινιρισμένο με χάντρες και πούλιες «καπαράδας» και σκούπιζε γύρω-γύρω όλη την αυλή του σπιτιού.

Η φιλοξενία και η αλληλοβοήθεια.

Πόπη Τσακμακίδου -Κωτίδου
Φιλόλογος-Συγγραφέας

Η φιλοξενία, η αλληλοβοήθεια και η ελεημοσύνη πάνε μαζί. Όλα τα σπίτια της Σαντάς, καθαρά και περιποιημένα, φτωχικά ή πλουσιόσπιτα, ήσαν ανοιχτά στη φιλοξενία.

Οι νοικοκυρές, όταν μαγείρευαν, έβαζαν πάντοτε μια και δυό μερίδες παραπάνω:

Στο Σχολείο της Σαντάς

Πόπη Τσακμακίδου -Κωτίδου.
Φιλόλογος-Συγγραφέας.

Eυτυχώς που οι Σανταίοι δεν στερούσαν από τα κορίτσια το σχολείο. Τα έστελναν στο σχολείο όπως και τα αγόρια παρ’ όλο που η φοίτηση δεν ήταν υποχρεωτική, αλλά ούτε και δωρεάν.

Ανάλογα με την τάξη που φοιτούσαν πλήρωναν ένα συμβολικό ποσό που το έλεγαν «Εισιτήριον».

Πουρμά ή ζαχαρόπιτα

Υλικά για τη ζύμη:

5 φλιτζάνια αλεύρι
Νερό όσο χρειάζεται για να μη γίνει η ζύμη σφιχτή)
½ φλιτζανάκι του καφέ λάδι
1 ½ κουταλάκι του γλυκού αλάτι
2 κουταλάκια του γλυκού ζάχαρη
Γέμιση με ζάχαρη

Επιστολή ενός μελλοθανάτου: «Γιάννης Μελίδης»

Η επιστολή είναι από το αρχείο!!!

Σημείωση συγγραφέα: Αρχή του Νοέμβρη του 1922 ήρθε μας βρήκε στην Τραπεζούντα η Ελένη κόρη του Γρήγορη Μελίδη και σύζυγος του Κάτσιου, και μας έδειξε κάποιο συγκινητικό γράμμα του αδελφού της Γιάννη.

Στο γράμμα του ο Γιάννης για να μην προδοθεί η αδελφή του Ελένη, παρουσιάζεται σαν Γεώργιος Βενετικίδης.

Ο Κορυτσάς και Πρεμετής Φώτιος Καλπίδης (1862 – Σάββατο 9 Σεπτεμβρίου 1906)

Εισήγηση του κ. Χρήστου Ανδρεάδη στο 15° Συνέδριο Αυτογνωσίας

O Φώτιος Καλπίδης, γόνος επταμελούς αρχοντικής  οικογένειας του Τσαγκράκ της Κερασούντας του Πόντου, γεννήθηκε το 1862 και μετά τις προκαταρκτικές του σπουδές στο Τσαγκράκ φοίτησε στο Ημιγυμνάσιο Κερασούντας, για να μεταβεί κατόπιν στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, από την οποία και αποφοίτησε το 1889 με άριστα ως «διδάκτωρ της θεολογίας».

Το 1890 χειροτονή­θηκε ιεροδιάκονος και αμέσως διορίστηκε διευθυντής των σχολών της Κερασούντας.

Το 1897 διορίζεται αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου και χειροτονείται πρεσβύτερος και αρχιμανδρίτης, για να γίνει αμέσως μετά τον επόμενο χρόνο μέλος της συντακτικής επι­τροπής του επισήμου οργάνου του Πατριαρχείου «Εκκλησιαστική αλήθεια», υπηρεσία στην οποία έδειξε αμέριστο ζήλο και συνετέλεσε με κάθε τρόπο στη βελτίωση της εκδόσεως και διαδόσεως του περιοδικού αυτού.

Στις 16 Μαΐου 1902 εκλέγεται μητροπολίτης Κορυτσάς και Πρεμετής και λίγες μέρες μετά, στις 19 Μάιου, χειροτονείται μητροπολίτης από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Ιωακείμ και ολόκληρη την Ιερά Σύνοδο.

Η σφαγή των παιδιών στη Σαντά

Φωτο-γραφία από:santeos.blogspot.com

…Πολλοί Σανταίοι, περίπου τριακόσια άτομα, φίλοι και συγγενείς καθώς και οι οικογένειες των ανταρτών, για ν’ αποφύγουν τον εκτοπισμό ,ανέβηκαν στο βουνό, κλείστηκαν στην σπηλιά της Μάγαρας, απ’οπου με τη βοήθεια των ανταρτών θα κατέβαιναν στην Τραπεζούντα. Ανάμεσα στο πλήθος ήσαν και αρκετά βρέφη και μικρά παιδιά.

Οι αντάρτες βλέποντας ότι βρίσκονται σε δύσκολη θέση, γιατί οι Τούρκοι ήσαν πολλοί ενώ αυτοί λίγοι, αποφάσισαν να φυγαδεύσουν τα γυναικόπαιδα προς το πυκνό δάσος κιαπο ‘κει θα τα οδηγούσαν αργότερα στην Τραπεζούντα. Στο σχέδιο τους αυτό ήταν εμπόδιο τα μικρά παιδιά και τα βρέφη.