Κάλαντα και Χριστόψωμα στην παλιά Φλώρινα

Χριστόψωμα της Φλώρινας φτιαγμένα από την Σία Μεκάση

Γράφει ο Δημήτρης Μεκάσης

Και όσο πλησίαζαν τα Χριστούγεννα, οι ετοιμασίες ήταν ατελείωτες. Όλοι ψώνιζαν για να είναι το σπίτι γεμάτο τις άγιες αυτές ημέρες.

Όλοι χαίρονταν με την σκέψη και μόνο ότι πλησιάζει η μεγάλη γιορτή, που ζέσταινε τις ψυχές τους στην μέση του χειμώνα. Αναμονή και προσμονή.

Χριστόψωμο κι άλλα χριστουγεννιάτικα… παραμονή χριστουγεννων

Τόσα χρόνια στο χωριό, ποτέ δεν άκουσα κανέναν να φτιάχνει Χριστόψωμο. Και εμείς που φτιάχνουμε τα τελευταία χρόνια, δεν ακολουθούμε κάποια τοπική συνταγή, απλά ζυμώνουμε ένα ψωμάκι μ’ένα σταυρό στη μέση και λίγα κεντίδια, έτσι λίγο πιο στολισμένο και ξεχωριστό για το ιδιαίτερο της μέρας.

Πριν λίγες μέρες, όμως, καθώς έλαβα ένα μέιλ από μια αναγνώστρια με καταγωγή από το Πήλιο της οποίας η μητέρα θυμόταν τη γιαγιά της να φτιάχνει τέτοιο ψωμί, αλλά δεν γνώριζε πώς τό’φτιαχνε και μου ζητούσε αν μπορώ να ανεβάσω τη συνταγή και τα σχετικά έθιμα, μπήκα στην πρίζα κι άρχισα παντού να ρωτώ για να μάθω ποιός μπορεί να’φτιάχνει ή έστω νά’φτιαχνε εδώ Χριστόψωμο.

Χριστόψωμο: « το ψωμί του Χριστού»

Το Χριστόψωμο ή «ψωμί του Χριστού» το έφτιαχνε, την παραμονή των Χριστουγέννων, η νοικοκυρά με ιδιαίτερη ευλάβεια και με ειδική μαγιά (από ξερό βασιλικό κ.λ.π.).

Απαραίτητος επάνω, χαραγμένος ο σταυρός. Γύρω – γύρω διάφορα διακοσμητικά σκαλιστά στο ζυμάρι ή πρόσθετα στολίδια. Αυτά τόνιζαν το σκοπό του χριστόψωμου και εξέφραζαν τις διάφορες πεποιθήσεις των πιστών.

Εθιμα Χριστουγέννων : To Χριστόψωμο

Σε πιο παλιούς καιρούς τέτοιες ημέρες οι φούρνοι έπαιρναν στη κυριολεξία…»φωτιά». Οι νοικοκυρές κυρίως στις αγροτικές οικογένειες έτρεχαν πέρα δώθε για να ετοιμάσουν τα γλυκά των ημερών: ξεροτήγανα, μελομακάρονα, κουρμαπιέδες, σαμουσάδες, κατιμέρια, μυζηθρόπιτες.

Μα ανήμερα των Χριστουγέννων την τιμητική του είχε το ψωμί των Χριστουγέννων :

ΤΟ ΧΡΙΣΤΟΨΩΜΟ

Είναι γεγονός πως σε όλους τους μεσογειακούς λαούς το ψωμί μα και ο κύκλος του συνδέθηκαν έντονα με ειδικές τελετουργίες που είχαν σχέση με την αναβλάστηση του θαμμένου στη γη σπόρου.

Το παραδοσιακό ψωμί των Χριστουγέννων στην Κρήτη

Το ψωμί των Χριστουγέννων στην Κρήτη

Υλικά:

Περίπου 640 γραμμάρια αλεύρι για όλες τις χρήσεις

40 γραμμάρια νωπή μαγιά  ή 3 φακελάκια των 7 gr ξηρή

½ κούπα γάλα χλιαρό ή σε θερμοκρασία δωματίου

1 κουταλιά της σούπας ξύσμα πορτοκαλιού

1 κουταλάκι γλυκού ξύσμα λεμονιού

1 κουταλάκι γλυκού ξύσμα μανταρινιού (μπορούμε να βάλουμε μόνο το ένα είδος αλλά στη συνολική ποσότητα των τριών)