Ο ενταφιασμός του Παύλου Μελά στην Καστοριά τον Οκτώβριο του έτους 1904.

Η προτομή του ήρωα Παύλου Μελά στο χωριό Μελάς Καστοριάς.

Κείμενο ομιλίας της κ. Θωμαής Δούμα, αφιέρωμα στη μνήμη τής γιαγιάς της Σταυρούλας Γκέρου (+1969).

«Κυρά Σταυρούλα έλα, σε θέλει ο Δεσπότης μας, κάμε και γρήγορα γιατί είναι πολύ στενοχωρημένος, και δεν κάνει να περιμένει άπραγος».

Απορημένη η Σταυρούλα Γκέρου γειτόνισσα του Δεσπότη Καστοριάς Γερμανού Καραβαγγέλη -η εθνική δράση του οποίου ήταν γνωστή πριν ακόμα έρθει ο Παύλος Μελάς στην Μακεδονία. Νέα σαν το κρύο νερό, λεβέντισσα και μέχρι το θάνατο της.

Σαράντης Αγαπηνός – Καπετάν Τέλλος Άγρας (7 Ιουνίου 1907)

Γεννήθηκε στο Ναύπλιο το 1880 αλλά ο πατέρας του τον έγραψε στα μητρώα αρρένων των Γαργαλιάνων Μεσσηνίας από όπου και κατάγονταν . Μεγάλη ιστορική οικογένεια των Αγαπηνών . Οι πρόγονοι του είχαν μεγάλη δράση κατά την Επανάσταση του 1821.

Ο ενθουσιασμός και η αγάπη του για την Ελλάδα τον οδήγησαν να εγγραφή στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων από όπου και αποφοίτησε με πολλή καλή επίδοση.

Και ενώ θα μπορούσε να μείνει στην Φρουρά Αθηνών αυτός προτίμησε να περάσει τα σύνορα και να έρθει στην κεντρική Μακεδονία στον βάλτο των Γιαννιτσών, όπου ο Ελληνικός Μακεδονικός λαός υπόφερε από τους δύο δυνάστες του , τους Τούρκους και τους Βούλγαρους , οι οποίοι Βούλγαροι είχαν ξεκινήσει αγώνα τρομοκρατίας εκφοβισμού και εξόντωσης του Ελληνικού λαού.