Ο λόγος του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στην Πνύκα (8 Οκτωβρίου 1838)

( Ὁ λόγος τοῦ ἀγράμματου, μὰ σοφοῦ στρατηγοῦ πρὸς τὰ νιάτα τῆς Ἀθήνας τοῦ 1838.)

Παιδιά μου! Εἰς τὸν τόπον τοῦτον, ὁπού ἐγὼ πατῶ σήμερα, ἐπατοῦσαν καὶ ἐδημηγοροῦσαν τὸν παλαιὸν καιρὸν ἄντρες σοφοὶ καὶ ἄντρες μὲ τοὺς ὁποίους δὲν εἶμαι ἄξιος νὰ συγκριθῶ, καὶ οὔτε νὰ φθάσω τὰ ἴχνη των….

Ἐγὼ ἐπιθυμοῦσα νὰ σᾶς ἰδῶ, παιδιά μου, στὴ μεγάλη δόξα τῶν προπατόρων μας κι ἔρχομαι νὰ σᾶς εἴπω ὅσα στὸν καιρὸ τοῦ ἀγώνα μας καὶ πρὶν ἀπ’ αὐτὸν κι ὕστερα ἀπ’ αὐτὸν ὁ ἴδιος παρατήρησα κι ἀπ’ αὐτὰ νὰ κάμωμεν συμπερασμοὺς καὶ γιὰ τὴν μέλλουσαν εὐτυχία σας, μολονότι ὁ Θεὸς μόνος ἠξεύρει τὰ μέλλοντα.

Καὶ διὰ τοὺς παλαιοὺς Ἕλληνας, ὁποίας γνώσεις εἶχαν καὶ ποία δόξα καὶ τιμὴν ἔχαιραν κοντὰ εἰς τὰ ἄλλα ἔθνη τοῦ καιροῦ των, ὁποίους ἥρωας στρατηγούς, πολιτικοὺς εἶχαν, διὰ ταῦτα σᾶς λέγουν καθ’ ἡμέραν οἱ διδάσκαλοί σας καὶ οἱ πεπαιδευμένοι σας.

Ἐγὼ δὲν εἶμαι ἀρκετός. Σᾶς λέγω μόνον πὼς ἦτον σοφοί, καὶ ἀπὸ ἐδῶ ἐπῆραν καὶ ἐδανείσθηκαν τὰ ἄλλα ἔθνη τὴν σοφίαν των… Αὐτοὶ διέφεραν ἀπὸ ἡμᾶς εἰς τὴν θρησκείαν, διότι ἐπροσκυνοῦσαν τὶς πέτρες καὶ τὰ ξύλα.