« λάμπει στὰ νέφη ἡ ἐκκλησιά, λάμπει τὸ μαῦρο Κούγκι…» (13 Δεκεμβρίου 1803)

.

Ἡ πτῶσις τοῦ Σουλίου

Ἐπὶ τρία ἔτη ἐμάχοντο οἱ Σουλιῶται καὶ κανείς των δέν ὑπῆρξε δειλός. Μόνον εἰς μίαν μάχην ἐδειλίασεν ὁ Πὴλιος Γούσης.

Τοῦτο ἦτο ἀρκετὸν διὰ νὰ τὸν περιφρονοῦν ὅλοι. Ἀπεφάσισε καὶ αὐτὸς νὰ ἐκδικηθῇ τοὺς συμπατριώτας του.

῟Ηλθεν εἰς συνεννόησιν μὲ τὸν Ἀλῆ Πασᾶν καὶ ἔκρυψεν εἰς τὴν οἰκίαν του 200 Τουρκαλβανούς. Τὸ ἐπέτυχεν εἰς μίαν σκοτεινὴ νύκτα. Οὗτοι τὴν ἐπομένην πρωΐαν ἐπετέθησαν κατὰ τῶν Σουλιωτῶν ἀπὸ τὰ νῶτα.

Ὁ ἀγὼν πλέον ἦτο ἄσκοπος. ᾽Ηναγκάσθησαν νὰ δεχθοῦν πρότασιν τοῦ Ἀλῆ. Θὰ ἔφευγον μὲ τὰ πράγματά των.

Ποτέ συμφορὰ δέν ἔπληξεν ἔθνος, ὅσον ἔπληξεν ἡ τουρκικὴ δουλεία τὴν Ἑλλάδα!

Ποτέ συμφορὰ δέν ἔπληξεν ἔθνος, ὅσον ἔπληξεν ἡ τουρκικὴ δουλεία τὴν Ἑλλάδα. Οἱ Ἕλληνες ἐσφάγησαν ἤ ἐπωλὴθησαν ὡς δοῦλοι ἤ ἐξηναγκάσθησαν νὰ γίνουν μωαμεθανοί.

Ὁ ἑλληνικὸς πληθυσμὁς ὠλιγόστευσε πολύ. Ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα δὲν ὡμιλεῖτο πλέον ἀπὸ τὰ ἑκατομμύρια τῶν ἀνθρώπων τῆς Ἀσίας καὶ τῆς Ἀφρικῆς. Ἡ φωνή της ἠκούετο μόνον εἰς τὴν κυρίως Ἑλλάδα. Καὶ ἦτο αὕτη δειλὴ, ἀπόκρυφος

α) Πιέσεις καὶ ἐξευτελισμοί. Αἱ έλληνικαὶ περιουσίαι ἀφῃρέθησαν. Τὰ καλύτερα καὶ εὐφορώτερα κτὴματα ἔγιναν τουρκικά.

Ὁ σουλτᾶνος τὰ ἐχάρισεν εἰς τοὺς στρατιωτικοὺς ἀρχηγούς. Ἔπρεπε νὰ ζοῦν καλὰ μὲ αὐτὰ καὶ νὰ διατηροῦν στρατόν. Ἄλλα πάλιν ἀπὸ αὐτὰ ἐδὁθησαν εἰς τὰ τζαμία καὶ ὠνομάσθησαν «βακούφια».

Εἰς τοὺς Ἕλληνας ἀπέμεινε νὰ καλλιεργοῦν τὰ κτὴματα τῶν Τούρκων καὶ νὰ λαμβάνουν ἀπὸ τὰ εἰσοδὴματα τὰ ἀπαραίτητα διὰ μίαν ἀθλίαν ζωὴν. Ἠμποροῦσαν ἀκὸμη νὰ καλλιεργοῦν τὰ ἀπόμερα καὶ ἄγονα ὀρεινὰ μέρη. Ἀλλὰ καὶ ἀπὸ αὐτὰ ἔπρεπε νὰ πληρώνουν τὴν «δεκάτην».

Ρήγας Βελεστινλῆς «τὸ αἶμα τοῦ ἐχύθη εἰς τὴν ὑγρὰν φυλακὴν τοῦ Βελιγραδίου τὴν νύκτα τῆς 24ης Ἰουνίου 1798»

Εἰς τὸ Βελεστῖνον (Φερὰς) τῆς Θεσσαλίας ἐγεννήθη ὁ Ρήγας (1757).

Τὸ πραγματικόν του πατρώνυμον ἦτο Κυριαζῆς, ὁ ἴδιος ὅμως ὑπέγραφεν ὡς Ρήγας Βελεστινλῆς. Οἱ λόγιοι τὴς ἐποχῆς του τὸν ὠνὁμασαν Φεραῖον.

Ὁ Ρήγας ἐμορφώθη εἰς ἕνα ἀπὸ τὰ περίφημα σχολεῖα τοῦ Πηλίου (Ζαγοράν). Νέος, μὲ σῶμα ἀθλητικὸν καὶ ψυχὴν γενναίαν, δέν ἦτο δυνατὸν νὰ δεχθῇ τὰς πιέσεις τῶν Τούρκων.

Φαίνεται δὲ ὅτι ἐφόνευσεν ἐνα Τοῦρκον, ὁ ὁποῖος ἠθέλησε νὰ τὸν ἀγγαρεύσῃ. Κατέφυγεν εἰς τὴν Κων/πολιν καὶ κατόπιν εἰς τὸ Βουκουρέστιον, ὅπου ἔγινε γραμματεὺς τοῦ ἡγεμόνος Μαυρογένη.

Ἔκεῖ ἔμαθε ξένας γλώσσας καὶ ἐμορφώθη περισσὸτερον.

Ἡ μάχη τοῦ Δραγατσανίου (6-7 Ἰουνίου 1821)

 Τρεῖς τουρκικαὶ στρατιαὶ εἰσώρμησαν ἀπὸ διάφορα σημεῖα διὰ νὰ καταπνίξουν τὸ κίνημα. Διὰ νὰ ἀποκρούσῃ τοὺς ἐχθροὺς ὁ Ὑψηλάντης ἐπροχώρησε πρὸς τὸ Δραγατσάνι. Ἀρχηγὸς τοῦ στρατοῦ του ἦτο ὁ Γεωργάκης ᾽Ολύμπιος, οὐσιαστικὸς ἀρχηγὸς δὲ τοῦ ῾Ιεροῦ Λόχου ὁ ἀδελφὸς τοῦ ῾Υψηλάντου Νικόλαος.

Ὁ στρατὸς τοῦ ῾Υψηλάντου ἀνὴρχετο τώρα εἰς 5.000 ἄνδρας, οἱ ὁποῖοι ἐκύκλωσαν τὸ Δραγατσάνι ἀπὸ παντοῦ.

Οἱ 2.000 Τοῦρκοι περιὴρχοντο ἀμέριμνοι, χωρὶς νὰ ὑποπτεύωνται τὴν κύκλωσιν. ᾽Ενῷ δὲ ἀνεμένετο ἡ ἄφιξις τοῦ ῾Υψηλάντου, εἰς φιλόδοξος συνταγματάρχης τοῦ ἱππικοῦ, ὁ Καραβίας, ἠθέλησε νὰ ἀναδειχθῇ μόνος αὐτὸς νικητὴς.