Ἀρχιμ. Ἡρωδίων Ρίζος,
Ἱεροκήρυκας Ἱερᾶς Μητροπόλεως Φθιώτιδος

Ἦταν 24 Ἀπριλίου τοῦ 1821, κατά τήν παράδοση, ὅταν ἕνας λεβέντης κληρικός, ὁ Ἀθανάσιος Γραμματικός ἤ κατ’ ἄλλους Μασσαβέτας, θυσίαζε τή νιότη του γιά τήν ἀγάπη τῆς ὀρθοδόξου πίστεώς του καί τόν ἀσίγαστο πόθο γιά τή λευτεριά τῆς πατρίδος, στήν ἱστορική πρωτεύουσα τῆς Ρούμελης, τό τότε Ζητούνι, τή σημερινή Λαμία.

Γεννήθηκε καί μεγάλωσε ἀναπνέοντας τόν καθάριο ἀέρα τῆς ἑλληνικῆς παράδοσης στήν ὀρεινή Φωκίδα. Ἐμπνεύστηκε ἀπό τά ἰδανικά τῆς ἀγάπης στόν Θεό καί τήν πατρίδα.

Γι’ αὐτό καί ἐντάχθηκε στήν εὐλογημένη ἱερατική ἁλυσίδα, χειροτονούμενος διάκονος τῆς Ἐκκλησίας.

Φλογερός ἀγωνιστής καί ἄνθρωπος ἐλεύθερος καθώς ἦταν, μή δυνάμενος νά σηκώσει τίς ἀνήθικες προτάσεις καί προσβολές τοῦ Τούρκου πασᾶ τῆς περιοχῆς του, ἀλλά καί ἀδικούμενος ἀπό διωγμούς, ἐντάχθηκε σέ κλεφταρματολίτικες ὁμάδες.

Καί ὅταν πλέον ἔφθασε τό πλήρωμα τῶν χρόνων γιά τήν ἀποτίναξη τοῦ δυσβάστακτου ζυγοῦ τῆς σκλαβιᾶς, μπῆκε στόν χορό τῆς μάχης καί τῆς ἀντάρας.

Φούντωσε τή σπίθα τοῦ Ἀγῶνα σ’ ὁλάκερη τή Ρούμελη, ἀντιστάθηκε στίς ὁρδές τοῦ Ὀμέρ Βρυώνη καί τοῦ Κιοσέ Μεχμέτ πασᾶ στήν Ἀλαμάνα, ἀναβιώνοντας τήν ἀρχαία δόξα τῶν Θερμοπυλῶν.

Ἡ λαϊκή δημώδης παράδοση μαρτυρεῖ:

« Ἔμειν’ ὁ Διάκος στή φωτιά μέ δεκαοχτώ λεβέντες,
Τρεῖς ὧρες ἐπολέμαε μέ δεκαοχτώ χιλιάδες,
Σχίστηκε τό τουφέκι του κι ἐγίνηκε κομμάτια
καί τό σπαθί του ἔσυρε καί στή φωτιά ἐμβῆκεν.
Ἔκοψε Τούρκους ἄπειρους, κι ἑφτά Μπουλουκμπασῆδες
Πλήν τό σπαθί του ἔσπασεν ἀπάν’ ἀπό τή χούφταν.
Κ’ ἔπεσ’ ὁ Διάκος ζωντανός εἰς τῶν ἐχθρῶν τά χέρια»

Κατόπιν ὁ Διάκος ὁδηγήθηκε στήν πόλη τῆς Λαμίας, ὅπου οἱ Τοῦρκοι τόν προέτρεπαν ν’ ἀλλαξοπιστήσει, νά λυπηθεῖ τά νιάτα του.

«Γίνεσαι Τοῦρκος, Διάκο μου, τή πίστι σου ν’ ἀλλάξεις;
Νά προσκυνᾶς εἰς τό τζαμί, τήν ἐκκλησιά ν’ ἀφήσεις;
Σταθερή ὅμως καί ἀντιστασιακή ἡ ἀπάντηση τοῦ Διάκου:
«Πᾶτε κι ἐσεῖς κ’ ἡ πίστις σας μουρτάτες νά χαθεῖτε.
Ἐγώ Γραικός γεννήθηκα, Γραικός θέ νά πεθάνω».

Καί τότε ἦρθε ὁ δικός του Γολγοθᾶς, ὁ φρικτός θάνατος δι’ ἀνασκολοπισμοῦ. Τό σκληρό τοῦτο μαρτύριο συνέβη στήν ἀρχή τοῦ Ἀγῶνα τοῦ ’21, ἐν καιρῷ ἄνοιξης, ὅπως ὁ ἴδιος ὁ Διάκος τό βροντοφώναζε:

«Γιά δές καιρό πού διάλεξε ὁ χάρος νά μέ πάρει
τώρα π’ ἀνθίζουν τά κλαδιά καί βγάζ’ ἡ γῆ χορτάρι».

Δοκίμασε τότε ἡ σκληρότητα τῆς πράξης αὐτῆς τίς ἀντοχές τοῦ Γένους. Παράλληλα, ὅμως, ἀποτέλεσε καί ἔμπνευση γιά τήν Ἀνάστασή του, τήν ἄνθηση μιᾶς ἄλλης ἄνοιξης, τοῦ ἀγῶνα γιά λευτεριά.

Τό ἡρωικό μαρτύριο τοῦ Ἀθανασίου Διάκου ἀποτελεῖ ἀκόμη καί σήμερα σημεῖο ἀναφορᾶς, εἰδικά φέτος πού γιορτάζουμε τά 200 χρόνια ἀπό τήν Ἐθνική μας Παλιγγενεσία, καθώς καί πάλι τό ἔθνος μας δοκιμάζεται ἀπό ποικίλα προβλήματα καί προκλήσεις: τή φονική πανδημία τοῦ κορωνοϊοῦ, τά οἰκονομικά ζητήματα πού ἐπισσωρεύονται, τή σκληρή καθημερινότητα τῶν συμπατριωτῶν μας, τήν κρίση ταυτότητας, τήν ἀμφισβήτηση παραδοσιακῶν ἀρχῶν, ἀξιῶν καί θεσμῶν.

Ἔχουμε πολλές φορές τήν αἴσθηση τοῦ Γολγοθᾶ, τῆς σταύρωσης! Ἡ ἱερά μνήμη, ὅμως, τέτοιων ἱστορικῶν συμβάντων, ὅπως τοῦ μαρτυρίου τοῦ Διάκου, μᾶς ἐνισχύουν στή δύσβατη πορεία μας πρός τό μέλλον!

Ὅτι σύντομα θά ἔρθουν στιγμές ἀνάτασης, ὅτι θά βιώσουμε μνημειώδη γεγονότα Ἀνάστασης τοῦ Γένους!

Ἀντιγραφή γιὰ τὸ «σπιτὰκι τῆς Μέλιας»

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ
Μηνιαῖο περιοδικό Ἑλληνορθόδοξης Μαρτυρίας
Χριστιανική Στέγη Καλαμάτας
Ἔτος ­55ο ­– Ἀπρίλιος ­2021 –­ Τεῦχος­ 558

Εἰκόνα: «Ἀθανάσιος Διάκος» ἔργο τοῦ Διονυσίου Τσόκου ἀπὸ: wikipedia.commons

τὸ «σπιτὰκι τῆς Μέλιας»