Ὁ ὅσιος Θεοφάνης ὁ νέος «Ὁ πολιοῦχος τῆς ἡρωικῆς Νάουσας» (19 Αὐγούστου)

Νικηφόρος

Στούς πρόποδες τοῦ ἀνατολικοῦ Βερμίου, στόν εὔφορο κάμπο τῆς Ἠμαθίας πού ἐκτείνεται μέχρι τή Θεσσαλονίκη, δεσπόζει ἡ θρυλική πόλη τῆς Μακεδονίας, ἡ ἡρωική Νάουσα.

Εἶναι ἡ πόλη πού ἔγινε ὁλοκαύτωμα στόν ἀγώνα γιά τήν ἀπελευθέρωση ἀπό τόν τουρκικό ζυγό (1822) καί γιά τή θυσία της αὐτή ἀπέκτησε ἐπίσημα τό μοναδικό τίτλο «ἡρωική πόλη».

Εἶναι ἡ πόλη πού κατέχει ὡς πολύτιμο θησαυρό τήν τιμία κάρα ἑνός νεοφανοῦς ἁγίου, τοῦ ὁσίου Θεοφάνους, ὁ ὁποῖος ἔζησε ἐκεῖ τά τελευταῖα χρόνια τῆς ζωῆς του καί τιμᾶται πλέον ὡς πολιοῦχος της.

***

Ὁ ὅσιος Θεοφάνης γεννήθηκε στά Ἰωάννινα στίς ἀρχές τοῦ 16ου αἰώνα ἀπό γονεῖς χριστιανούς. Ἀπό νωρίς μέσα στήν καρδιά του ἄναψε ὁ πόθος νά ἀφιερώσει τή ζωή του στό Θεό.

Ἔτσι, ὅταν ἐνηλικιώθηκε, κατέφυγε στό Ἅγιο Ὄρος κι ἔγινε μοναχός στήν Ἱερά Μονή Δοχειαρίου. Μέσα στό μοναστήρι ὅλοι τόν θαύμαζαν γιά τή σύνεση, τή διάκριση, τήν προθυμία καί τήν ὑπακοή του.

Σύντομα χειροτονήθηκε διάκονος καί ἱερέας καί, παρά τίς ἀντιρρήσεις του, ἀνέλαβε τήν ἡγουμενία τῆς Μονῆς.

Μιά μέρα ὁ ἐνάρετος ἡγούμενος ἔλαβε ἀπό τήν ἀδελφή του στά Γιάννενα μιά θλιβερή εἴδηση: Οἱ Τοῦρκοι συνέλαβαν τόν ἀνιψιό του καί τόν ὁδήγησαν αἰχμάλωτο στήν Κωνσταντινούπολη.

Ὁ Γέροντας ἔκανε θερμή προσευχή κι ὕστερα πῆρε τήν ἀπόφαση νά ταξιδέψει στήν Πόλη, γιά νά ἀναζητήσει τό παιδί πού κινδύνευε νά ἀλλαξοπιστήσει. 

Μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ τό ἐντόπισε καί ἄγνωστο μέ ποιό τρόπο– κατόρθωσε νά τό ἐλευθερώσει.Ὁ ὅσιος Θεοφάνης δόξασε τό Θεό γιά τή θαυμαστή ἐξέλιξη τῶν γεγονότων καί μαζί μέ τόν ἀνιψιό του ἀνέβηκαν σʼ ἕνα καράβι καί πῆραν τό δρόμο τοῦ γυρισμοῦ.

Τό ταξίδι τῆς ἐπιστροφῆς, ἀπό τήν Πόλη στόν Ἄθωνα, ἦταν περιπετειῶδες. Καθώς ἔπλεαν στʼ ἀνοιχτά τοῦ πελάγους διαπίστωσαν ὅτι τό πόσιμο νερό εἶχε ἐξαντληθεῖ. Κινδύνευαν ὅλοι νά πεθάνουν ἀπό τή δίψα.

Τότε ὁ ὅσιος Γέροντας ζήτησε νά σταθεῖ γιά λίγο τό καράβι κι οἱ ἐπιβάτες νά γεμίσουν τά ἄδεια δοχεῖα τους μέ νερό ἀπό τή θάλασσα. Ὕστερα γονάτισε κι ἀφοῦ προσευχήθηκε μέ θερμή πίστη, τό θαλασσινό νερό ἔγινε πόσιμο!

Χαρούμενοι οἱ ταξιδιῶτες εὐχαρίστησαν τό Θεό γιά τό ἀναπάντεχο θαῦμα καί συνέχισαν τό ταξίδι τους. Ὡστόσο νέα περιπέτεια τούς περίμενε.

Ἄγρια καταιγίδα καί φοβερή θαλασσοταραχή ξέσπασε ξαφνικά καί ὅλοι νόμισαν ὅτι θά πνιγοῦν. Ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ καθησύχασε τούς ἐπιβάτες καί τούς κάλεσε νά προσευχηθοῦν.

Ἔτσι κόπασε ἡ τρικυμία κι ὅλοι ἔφτασαν στόν προορισμό τους ἐνισχυμένοι στήν πίστη πρός τόν Σωτήρα Χριστό, πού τούς ἔσωσε ὅπως ἄλλοτε τούς μαθητές Του στή λίμνη Γεννησαρέτ.

Ὁ ὅσιος Θεοφάνης πῆρε τόν ἀνιψιό του μαζί του στή Μονή Δοχειαρίου. Ὡστόσο γιά νά μή δώσει στόχο στούς Τούρκους καί κινδυνεύσει τό μοναστήρι, ἔπρεπε νά ἐγκαταλείψουν τό Περιβόλι τῆς Παναγίας.

Ἔτσι κατέφυγαν στήν περίφημη Σκήτη τοῦ Τιμίου Προδρόμου στή Βέροια, πού βρίσκεται σέ μιά κατάφυτη πλαγιά δίπλα στόν ποταμό Ἀλιάκμονα.

Τοιχογραφία Ι. Μ. Δοχειαρίου (1744 μ.Χ.)

Ἐκεῖ ὁ ὅσιος Θεοφάνης δημιούργησε νέο μοναστικό κέντρο κτίζοντας ἕναν περικαλλή ναό πρός τιμήν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου.Παράλληλα ἵδρυσε γυναικεῖο μοναστήρι πρός τιμήν τῶν ἁγίων Ἀγγέλων κοντά στό χωριό Ἀσώματα.

Καθώς ὅμως ὁ ὅσιος παρατηροῦσε ὅτι ὅλο καί περισσότεροι Γιαννιῶτες, διωγμένοι ἀπό τή σκληρότητα τῶν Τούρκων ἔβρισκαν καταφύγιο στό Βέρμιο, ἀποφάσισε νά κτίσει ἕνα ἀκόμη μοναστήρι κοντά στήν πόλη τῆς Νάουσας.

Ἄφησε ἡγούμενο στό μοναστήρι τῆς Παναγίας τόν ἀνιψιό του καί ἄρχισε νά οἰκοδομεῖ τή νέα Μονή πού ἀφιέρωσε στούς δύο μεγάλους προστάτες του, τούς Ἀρχαγγέλους.

Στό μοναστήρι αὐτό, καθώς καί σʼ ἕνα σπήλαιο πού διατηροῦσε ὡς μετόχι μέσα στήν πόλη τῆς Νάουσας, ὁ ὅσιος Θεοφάνης συγκέντρωνε τούς πρόσφυγες συμπατρι ῶ τες τους καί τούς στήριζε στήν ὀρθόδοξη πίστη.

Ὁ ὅσιος Γέροντας τακτικά ἐπισκεπτόταν καί τό μοναστήρι τῆς Παναγίας στή σκήτη τῆς Βέροιας. Ἐκεῖ προαισθάνθηκε ὅτι πλησιάζει τό τέλος του.Κάλεσε κοντά του τούς ἀδελφούς τῆς Μονῆς, τούς ἔδω σε τίς τελευταῖες πατρικές συμβουλές του καί ἤρεμος παρέδωσε τήν ψυχή του στόν Κύριο.

Ἦταν 19 Αὐγούστου. Αὐτή τήν ἡμέρα ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία καθόρισε νά ἑορτάζεται ἡ μνήμη του.

Μετά τήν ἀνακομιδή τῶν λειψάνων του, ἡ τιμία κάρα του μεταφέρθηκε στή Μονή τῶν Ἀρχαγγέλων στή Νάουσα κι ἔγινε πηγή θαυμάτων γιά ὅλους ὅσοι καταφεύγουν μέ πίστη στόν Ἅγιο.

Πολλοί ἀσθενεῖς πού ὑπέφεραν ἀπό διάφορες ἀρρώστιες, ὅταν πλησίασαν καί προσκύνησαν τήν τιμία κάρα, θεραπεύθηκαν!

Ἐπίσης θαυμαστές εἶναι καί οἱ ἐπεμβάσεις τοῦ Ἁγίου στήν καθημερινή ζωή τῆς Νάουσας. Ὅταν κάποτε ἡ πόλη ὑπέφερε ἀπό θανατηφόρο ἐπιδημία, οἱ πιστοί χριστιανοί ἔκαναν λιτανεία καί ἡ ἀσθένεια ἐξαφανίστηκε. 

Καί σέ ἄλλη περίπτωση, ὅταν ἡ περιοχή τῆς Νάουσας δοκιμαζόταν ἀπό μεγάλη ξηρασία, οἱ κάτοικοι μέ πολλή εὐλάβεια ἔκαναν λιτανεῖες καί δεήσεις μέ προπομπό τήν τιμία κάρα τοῦ ὁσίου καί τό θαῦμα ἔγινε: ξέσπασε δυνατή καί παρατεταμένη βροχή, ἡ γῆ ποτίστηκε καλά καί τά χωράφια ἔφεραν πλούσια σοδειά.

Ἡ Νάουσα αἰσθάνεται ὁλοζώντανη τήν παρουσία τοῦ πολιούχου της. Κάθε χρόνο πανηγυρίζει μέ λαμπρότητα τή μνήμη του καί διατηρεῖ ὡς πολύτιμο θησαυρό τήν ἁγία κάρα του στόν ἱερό ναό τῆς Κοιμήσεως Θεοτόκου.

Παράλληλα ἡ Ἱερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας σέ συνεργασία μέ τόν τοπικό Δῆμο καί τίς κρατικές ἀρχές συνεργάζονται, γιά νά ὑλοποιήσουν ἕνα χρόνιο αἴτημα τῶν Ναουσαίων: τήν ἀνέγερση μεγαλοπρεποῦς ναοῦ πρός τιμήν τοῦ ὁσίου Θεοφάνους, ὡς χρέος εὐ γνωμοσύνης πρός τόν προστάτη ἅγιο τῆς ἡρωικῆς πόλεως.

Ἕνα ναό πού θά ἀποτελεῖ πηγή δυνάμεως καί ἁγιασμοῦ γιά τούς κατοίκους τῆς Νάουσας καί σημεῖο ἀναφορᾶς γιά τούς πολλούς ἐπισκέπτες της, οἱ ὁποῖοι θά πληροφοροῦνται ἔτσι τή θαυμαστή ζωή τοῦ ἄγνωστου αὐτοῦ ἁγίου τῆς Ἐκκλησίας μας.

––––
Πηγή: Μητροπολίτου Βεροίας καί Ναούσης Παντελεήμονος «Ο ΙΔΡΥΤΗΣ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΤΩΝ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΟΥΧΟΣ ΤΗΣ ΝΑΟΥΣΗΣ ΟΣΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ Ο ΝΕΟΣ», ΝΑΟΥΣΑ 1998. 

Ἀντιγραφή γιὰ τὸ «σπιτὰκι τῆς  Μέλιας»

Πρός τή ΝΙΚΗ
Μηνιαῖο Ὀρθόδοξο Χριστιανικό Νεανικό Περιοδικό
Ἔτος 53ο – Τεῦχος 762 – Αὔγουστος 2013 

Εἰκόνες ἀπὸ: johnsanidopoulos – Ὀρθόδοξος Συναξαριστής

 τὸ «σπιτὰκι τῆς  Μέλιας»