Καλλιόπη Λύκα, η «Μάνα του Στρατιώτη» – Η ηρωίδα Ηπειρώτισσα από τους Καλαρρύτες των Τζουμέρκων.

(Άρτα 30 Ἰανουαρίου 1889 – Γιάννινα 15 Φεβρουαρίου 1982)

Γράφει ο Χρ.Αρ.Παπακίτσος

Τη θυμάμαι όπως τη βλέπουμε στη φωτογραφία. Ψηλή και με αγέρωχο παράστημα, με τη χακί φορεσιά της γεμάτη παράσημα και μετάλλια και με την καλοσύνη της ψυχής της να λάμπει στο πρόσωπό της!

Είχα την τύχη το 1955 να τη δω από κοντά (66χρονη) τότε σε μια εκδήλωση στην Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία Ιωαννίνων. Τα μάτια όλων ήταν εστραμμένα επάνω της και όλοι εκδήλωναν εμφανώς τον θαυμασμό και τον σεβασμό στο πρόσωπό της !

Κόρη του εύπορου εμπόρου από τους Καλαρρύτες Κωνσταντίου Ζάγκλη, γαλουχήθηκε με τα νάματα του ελληνοχριστιανικού ιδεώδους, ακολουθώντας τη φιλανθρωπική και εθνική προσφορά του πατέρα της και της μητέρας της Αγγελικής που προίκιζαν φτωχές κοπέλες της Άρτας και εκείνη τη δύσκολη περίοδο ενίσχυαν με σημαντικά χρηματικά ποσά νοσοκομεία και άλλα ευαγή ιδρύματα.

Γεννημένη στην Άρτα το 1889 πέθανε στα Γιάννινα το 1982. Παντρεύτηκε τον έμφορτο με παράσημα γενναίο πολεμιστή Υπολοχαγό Δημήτριο Γ.Λύκα και απέκτησαν έναν γιο, τον Γεώργιο, διακεκριμένο αθλητή και γενναίο πολεμιστή και τραυματία του έπους του 1940 που έχασε το ένα μάτι στη Μακεδονία (Νεστόριο) το 1948 κατά την εμφύλια σύρραξη (1946-1949).

Ήταν στοργική εθελόντρια νοσοκόμα στο πλευρό τραυματιών του πολέμου, αλλά διακρίθηκε και ως ένοπλη αγωνίστρια της Εθνικής Αντίστασης από τις τάξεις των Εθνικών Ομάδων Ελλήνων Ανταρτών (Ε.Ο.Ε.Α.) του στρατηγού Ναπ.Ζέρβα.

Αγαπούσε όλο τον κόσμο αλλά ειδικά το Στρατό. Κυριολεκτικά τον λάτρευε και συχνά έλεγε: «όπου υπάρχει Στρατός είναι ελεύθερη η Πατρίδα!».

Μέρα και νύκτα μέσα στα Στρατιωτικά Νοσοκομεία χάριζε την αγάπη και τη στοργή της σε κάθε τραυματία και ήταν δίπλα σε κάθε αναξιοπαθούσα οικογένεια, συμπαραστεκόμενη όχι μόνο ηθικά αλλά και υλικά.

Μετά το θάνατο του συζύγου της, Συνταγματάρχη Δημ Λύκα το 1930, η γενναία Ηπειρώτισσα δεν κάμφθηκε!

Στάθηκε στο ύψος της, τιμώντας τη φιλοπατρία και την αγωνιστικότητα του συζύγου της και την αγαθοεργία και φιλανθρωπία των γονιών της Ανέθρεψε χριστιανικά και εθνικά το μικρό γιο της και ευτύχησε να τον καμαρώσει αξιωματικό του Ελληνικού Στρατού κατά την επιθυμία και ευχή του πατέρα του. Η ίδια συνέχιζε με μεγαλύτερη ένταση τη φιλανθρωπική και κοινωνική δράση της.

Κατατάχτηκε μεταξύ των πρώτων στο Τμήμα Εθελοντριών του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού που ιδρύθηκε το 1939 στα Γιάννινα, ειδικεύτηκε στη Νοσηλευτική και με μεγαλύτερο ενδιαφέρον, περισσότερη γνώση και με αυξημένη υπευθυνότητα, ευαισθησία και στοργή ήταν δίπλα σε κάθε άνθρωπο που την είχε ανάγκη.

Η κορύφωση της προσφοράς της ήρθε μετά την 28η Οκτωβρίου, κατά το έπος του 1940. Από την πρώτη στιγμή
της επίθεσης των Ιταλών βρέθηκε στα Νοσοκομεία και στα Ορεινά Χειρουργεία. Τα όσα έζησε εκεί, δεν περιγράφονται.

Η ίδια έλεγε ότι είδε μέσα σε μια μέρα να ακρωτηριάζονται εκατό στρατιώτες από βαριά τραύματα και προχωρημένα κρυοπαγήματα…

Ακολούθησε τη νικηφόραπορεία του Στρατού μας στη Βόρειο Ήπειρο. Στο Αργυρόκαστρο ο τότε βασιλιάς Γεώργιος Β΄ την ονόμασε «Μάνα του Στρατιώτου».

Τότε οι στρατιώτες μας ζητωκραυγάζοντας τη φώναξαν εκεί για πρώτη φορά Μάνα! Από τότε, με αυτόν τον τίτλο την προσαγόρευαν με σεβασμό όλοι οι στρατιωτικοί!!

Στις 31 Δεκεμβρίου 1940, λίγο πριν αλλάξει ο χρόνος, ανάμεσα στους πολλούς τραυματίες που είχαν διακομιστεί στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων εντόπισε και το γιο της, τον Ανθυπολοχαγό Γεώργιο Λύκα.

Η γενναία Ελληνίδα Μητέρα αφού περιποιήθηκε στοργικά το τραύμα του, τον έστειλε να πάρει αμέσως φύλλο πορείας για να επιστρέψει το γρηγορότερο στη θέση του στο μέτωπο.

Ο Διευθυντής του Νοσοκομείου θέλησε να τον κρατήσει μια μέρα για ιατρική παρακολούθηση. Εκείνη όμως αντιτάχθηκε λέγοντας:

«Το κρεβάτι έχω να το δώσω σε άλλον, που είναι βαρύτερα τραυματισμένος και εκεί επάνω στο μέτωπο η θέση του είναι άδεια!». Η Καλλιόπη Λύκα δεν ξεχώριζε τους φαντάρους.

Τους θεωρούσε όλους παιδιά της, ακόμα και τους τραυματίες εχθρούς. Ο αλτρουισμός, η παιδεία και η ανατροφή της δεν της επέτρεπαν να κάνει διακρίσεις.

Όταν τον Απρίλιο του 1941 μετά την επέμβαση των γερμανικών ορδών του Χίτλερ το μέτωπο κατέρρευσε, η Μάνα του Στρατιώτου έζησε τις φρικτότερες στιγμές της ζωής της μαζί με τους πυροβολητές της VIII Μεραρχίας που, κατά τη συνθηκολόγηση, ήταν υποχρεωμένοι να παραδώσουν τα πυροβόλα τους.

Ο διοικητής της Μοίρας Πυροβολικού, Ταγματάρχης Κων. Βερσής, ήρωας του Μικρασιατικού πολέμου, και οι πυροβολητές, στεφάνωσαν τα κανόνια και με δάκρυα στα μάτια έψαλαν τον Εθνικό Ύμνο.

Αμέσως μετά ο γενναίος αξιωματικός κατευθύνθηκε προς τα υπονομευμένα με δυναμίτες κανόνια και από εκεί ο ίδιος έβαλε φωτιά στο φιτίλι και ταυτοχρόνως έφερε το περίστροφο στον κρόταφό του και αυτοπυροβολήθηκε, για να πεθάνει «στο κανόνι του επάνω», όπως λέει το εμβατήριο.

Ταυτόχρονα αυτοκτόνησαν και δύο Λοχίες, ενώ και πολλοί άλλοι ετοιμάσθηκαν να τους μιμηθούν. Τότε ακούστηκε η φωνή της Μάνας: «Σταματήστε! Η Πατρίδα δεν πέθανε και σας έχει ανάγκη! Αν χαθείτε εσείς, ποιος θα την ελευθερώσει;».

Ο σεβασμός που έτρεφαν οι στρατιωτικοί στο πρόσωπο της, αλλά και το πειστικό επιχείρημά της απέτρεψαν την επέκταση του κακού.

Αλλά και μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η εθελοντική προσφορά της «Μάνας του Στρατιώτη» συνεχίστηκε και κατά τον Εμφύλιο πόλεμο (1946-1949) επάνω στα Ελληνικά βουνά, περιθάλποντας με την ίδια αγάπη και στοργή τους τραυματίες πολεμιστές των αντιμαχόμενων Ελλήνων.

Σ’ αυτόν τον αδελφοκτόνο σπαραγμό ο γιος της έχασε το ένα μάτι του και η ίδια τραυματίστηκε σοβαρά από νάρκη…

Αλλά και η λήξη αυτού του πολέμου άφησε πολλές ανεπούλωτες πληγές. Παντού υπήρχαν τραυματίες, μαυροφορεμένες γυναίκες και ορφανά παιδάκια. Η ρημαγμένη ύπαιθρος είχε εγκαταλειφθεί από τους κατοίκους της, για να αναζητήσουν στις πόλεις καλύτερες συνθήκες ζωής και ασφάλειας.

Η Καλλιόπη Λύκα επικαιροποίησε και προσάρμοσε και πάλι το καθήκον της προς τις νέες απαιτήσεις. Εκτός από τα Νοσοκομεία και τους στρατώνες που επισκεπτόταν για να περιποιείται τραυματίες και ανήμπορους στρατιώτες, έτρεχε και προς τις «παιδοπόλεις» για να προσφέρει στοργή, αγάπη και θάλπη στα ορφανά παιδιάκια.

Αλλά και στις φτωχογειτονιές των Ιωαννίνων την έβλεπαν οι Γιαννιώτες να περιφέρεται συχνά για να συμπαραστέκεται στους δυστυχείς και να τους μοιράζει ό,τι μπορούσε να αγοράσει με τα δικά της χρήματα.

Το άλλοτε αρχοντικό της σπίτι είχε καταντήσει φτωχόσπιτο. Δεν είχε ούτε δεύτερη κουβέρτα να σκεπαστεί ούτε καρέκλα να καθίσει. Τα είχε δώσει όλα στα νοσοκομεία και στους φτωχούς. Είχε περιέλθει η ίδια σε έσχατη ένδεια.

Tα είχε δώσει όλα για την πατρίδα. Και όταν τις τελευταίες εβδομάδες της ταλαιπωρημένης ζωής της οι φίλοι της την πήγαν το 1982 στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο για περίθαλψη, οι αρμόδιοι δεν τη δέχτηκαν!… Ιδού η αχαριστία της Πολιτείας σε όλο της το μεγαλείο!….

Ξεχασμένη παντελώς από την Πολιτεία αλλά περιτριγυρισμένη από πολλούς φίλους, συμπολεμιστές και ευεργετηθέντες, στις 15 Φεβρουαρίου του 1982, πλήρης ημερών (93 ετών), η ηρωίδα έφυγε από τούτον τον κόσμο.

Ανάλαφρη η ψυχή της πέταξε πάνω από την Πίνδο, από τα άγρια βουνά της Βορείου Ηπείρου και της Ελλάδος για να συναντήσει εκεί ψηλά τις ψυχές και αμέτρητων άλλων αφανών ηρωίδων!.

Η αείμνηστος Καλλιόπη Λύκα υπήρξε πρότυπο Ελληνίδας. Σύζυγος ήρωα, μητέρα ήρωα, λεοντόκαρδη αγωνίστρια η ίδια, αλλά και στοργική νοσοκόμα, διακεκριμένη Ερυθροσταυρίτισσα, πάντα στο πλευρό του τραυματία, του ανήμπορου και του κατατρεγμένου!!!

Το φέρετρο της το στόλιζαν τα πάμπολλα παράσημα που της απονεμήθηκαν για τις εξαίρετες πράξεις της και το σκέπαζε τη γαλανόλευκη!!!

Την ψυχή της τη συνόδεψαν στους ουρανούς η ευχή, η προσευχή και η ευγνωμοσύνη όλων των απλών ανθρώπων που ευεργετήθηκαν από αυτή, χωρίς διακρίσεις, χωρίς υστεροβουλία και ιδιοτέλεια.

ΑΙΩΝΙΑ Η ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ.

.

Αντιγραφή για το «Σπιτάκι της Μέλιας»

ΑΓΝΑΝΤΑ ΑΡΤΑΣ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Β΄

Τριμηνιαίο όργανο της Αδελφότητας Αγναντιτών
Απρίλιος – Μάιος – Ιούνιος 2014 Αρ. Φύλλου 187